انتظار

به واقع، سخن گفتن از امیرالمؤمنین علیه السلام کاری بس دشوار است. شخصیت بی نظیری که در اوج قدرت و مظلومیت بود. کسی که طبق روایات معصومین علیهم السلام و نظر مفسران قرآن، «نَزَلَتْ فِي عَلِيٍّ سَبْعُونَ آيَةً مَا شَرِكَهُ فِيهَا أحَدٌ؛ هفتاد آیه در فضائل علی علیه السلام نازل شده كه هیچ كس در آن فضیلتها با او شریك نمی باشد.» [ 1]
همچنین از عبد الرحمان بن ابی لیلی (از مفسران صدر اسلام) نقل می كند كه گفته است: «نَزَلَتْ فِي عَلِيٍّ ثَمَانُونَ آيَةً صَفْواً فِي كِتَابِ اللهِ مَا شَرِكَهُ فِيهَا أحَدٌ مِنْ هَذِهِ الْأمَّةِ؛ در كتاب خدای متعال، هشتاد آیه درباره علی علیه السلام نازل شده است كه از مختصات او است و كسی از این امت در آنها شركت ندارد.» [2]
حاكم حسكانی نیز با چند واسطه از ابن عباس نقل كرده كه گفته است: «مَا نَزَلَ فِي أَحَدٍ مِنْ كِتَابِ الله مَا نَزَلَ فِي عَلِيٍّ علیه السلام؛ در كتاب خدا، درباره هیچ كس به اندازه علی، آیه نازل نشده است.» [3]
در مورد تعداد آیات مربوط به علی علیه السلام از ابن عباس روایت شده كه گفته است: «نَزَلَ فِي عَلِيِّ بْنِ اَبِي طَالِبٍ علیه السلام ثَلَاثْ مِائَةِ آيَةٍ؛ در قرآن، سیصد آیه درباره علی نازل شده است.» [4]
پی نوشت:
1- خصال، شیخ صدوق ج 2، ص581، ح 2
2- همان، ص 592، ح 1؛ بحارالأنوار، ج 36، ص 92، ح 17 و 18
3- شواهد التنزیل، عبید الله حسكانی، ج 1، ص 52، ح49
4- الرسالة العلویة فی فضل امیر المؤمنین، محمد بن علی كراجكی انتشارات دلیل ما، قم، ص 8
نرم افزار ره توشه ضیافت.

همه مي دانيم هر خير و برکتي از خداي مهربان است. اوست که ما را آفريده، به ما نعمت عقل و فهم داده و براي سعادت ما، انبيا و کتاب هاي آسماني را فرستاده است؛ اوست که در گرفتاري ها کمک مان مي نمايد و در خطرها نجاتمان مي دهد. بدي هاي ما را مي پوشاند و خوبي هاي ما را در معرض ديد ديگران قرار مي دهد. اکنون به يک نکته جالب و مهم توجه کنيد.

اين خداي مهربان برنامه اي دارد که نام آن را ” فرستنده رحمت ” مي گذاريم. او دائم لطف و رحمت در همه عالم منتشر مي کند. اين فرستنده بسيار قوي است و شبانه روز در حال ارسال رحمت است اما سوال اينجاست که چرا بعضي افراد يا بعضي محيط ها از اين رحمت الهي محروم هستند؟

پاسخ خيلي آسان است. آن ها يا ” گيرنده رحمت ” نصب نکرده اند و يا تنظيم آن به هم خورده. نصب گيرنده اينگونه است که انسان يک توبه واقعي نمايد وعزمي جزم بر ماندن در مسير بندگي خداوند داشته باشد و تنظيم اين است که دائم امواج دستورات الهي را دريافت نموده و گفتار و رفتار خود را با آن ها چک نمايد و هرجا ناهماهنگ بود زود اختلاف و تفاوت را برطرف نموده و در همان جهت الهي قرار گيرد.

اگر اين تنظيم صورت گيرد مي بينيم چگونه امواج رحمت الهي به سوي ما جذب مي شود و درهاي لطف و عنايت او به طرف ما باز مي گردد. قرآن کريم در آيه 96 سوره اعراف مي فرمايد:
“و اگر مردمي که در شهرها و آبادي ها زندگي مي کنند ايمان بياورند و تقوي پيشه کنند، برکات آسمان و زمين را بر آنها مي گشاييم…”

پس تلاش کنيم با حرکت در مسير رضاي خداوند و ترک گناه و نافرماني او هرچه بيشتر خود را در معرض لطف و رحمت او قرار دهيم.

نرم افزار قرآنی حبل المتین 

اوّاب به معنای تسبیح صبح و شب است که وقتی انسان ها ذکر می‌گویند اشیا هم همراه آن ها ذکر می گویند…

خدا ذکر در اول روز و اول شب را صفت بنده می‌داند. هرکسی که اینگونه باشد اوّاب است.

دو وقت عشی و اشراق مخصوص اوّاب است.

این دو وقت طلایی رو از دست ندید چون اوّابیت باعث تقرب می شود.

شاید به سبب همین اهمیت فوق العاده است که سوره قدر به منزله شناسنامه اهل بیت علیهم السلام شمرده شده است [1] و یکی از اعمال مستحبی شب بیست و سوم، خواندن هزار مرتبه این سوره است؛ همچنانکه بر خواندن و تکرار دعای فرج و ذکر و یاد امام زمان علیه السلام تأکید ویژه شده است.
امام باقر علیه السلام می فرمود: «ای شیعیان! با سوره إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ احتجاج کنید تا مخالفان را (در برابر برهان) به زانو در آورید. به خدا قسم! این سوره بعد از رسول خدا صلّی الله علیه و آله حجت خدا بر خلق و سید و آقای دین شما و غایت علم ما(ائمه) است.» و نیز به آیه «حم وَ الْکِتابِ الْمُبِینِ إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِی لَیْلَةٍ مُبارَکَةٍ إِنَّا کُنَّا مُنْذِرِینَ؛ حم، سوگند به این کتاب روشنگر که ما آن را در شبی پر برکت نازل کردیم ما همواره انذارکننده بوده ایم!» [2] احتجاج کنید؛ چون این نزول بعد از رسول خدا صلّی الله علیه و آله قطعا تنها برای والیان امر (یعنی ائمه علیهم السلام) است». [3]
بنابراین، شب قدر بزرگ ترین سند امامت و تداوم آن در طول زمان و آیه «تنزل الملائکة والروح فیها باذن ربهم من کل امر»، یکی از مستدل ترین و درخشنده ترین آیات قرآن کریم بر ضرورت وجود همیشگی یک ولیّ امر از جانب خداست که امین بر حفظ و اجزاء و اداء امر الهی باشد و آن، همان امام معصوم علیه السلام است؛ همانگونه که حضرت علی علیه السلام فرمود: «به حقیقت شب قدر در هر سال وجود دارد و امر سال در آن شب نازل می شود و به راستی برای آن امر صاحبان امری است».
عرض شد: آنان چه کسانی هستند؟
فرمود: «أنا و اَحَد عشر مِن صُلبی ائمة محدثون؛ من و یازده (امام) از نسل من که (همه) امامانی محدث می باشند (که ملائکه را نمی بینند ولی صدای آنها را می شنوند).» [4]
پی نوشت:
1- خداوند در شب معراج به پیامبر صلّی الله علیه و آله فرمود:«اقْرَأْ إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فَإِنَّهَا نِسْبَتُکَ وَ نِسْبَةُ أَهْلِ بَیْتِکَ إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَة؛ سوره إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ را بخوان که نسبت تو و اهل بیت تو است تا روز قیامت». کافی ج 3، ص486
2- سوره دخان، آیه 3-1
3- کافی، ج1، ص250، ح6
4- اثباة الهداة، شیخ حر عاملی، ج 2، ص 256. بحارالانوار (همان)، ج 94، ص 15، ح 26

اینکه چرا این شب مخفی مانده و به صراحت از آن اسم برده نشده است، چند دلیل ذکر شده است.
برخی معتقدند بنابر روایات، خداوند اجابت را در میان دعاها پنهان کرده است تا مؤمنان به همه دعاها روی آورند؛ همانگونه که وقت مرگ را پنهان کرده است تا مردم در همه حال پذیرای آن باشند. وقت قیامت و ظهور امام زمان عجّل الله فرجه را نیز مخفی کرده تا اهل معصیت، آنها را دستاویزی برای نیل به مقاصد شوم خود قرار ندهند و در مقابل، مؤمنان در همه حال مراقبت بیشتری از خود نشان دهند. [1]
بر همین مبنا شب قدر مخفی است و زمان دقیق آن مشخص نیست. امام علی علیه السلام دلیل مخفی بودن شب قدر را در این می داند که مؤمنان شبهای بیشتری را قدر بدانند و در آرزوی درک فضیلت آن، به کارهای نیک و عبادت بیشتری پرداخته، از معاصی و زشتی ها دوری گزینند و در پرستش خداوند تلاش بیشتری نمایند. [2]
به امیرمؤمنان علی علیه السلام عرض کردند: ما را از شب قدر آگاه کن! فرمود: «مَا أَخْلُوا مِنْ أَنْ أَکُونَ أَعْلَمُهَا فَأَسْتُرَ عِلْمَهَا وَ لَسْتُ أَشُکُّ أَنَّ الله إِنَّمَا يَسْتُرُهَا عَنْکُمْ نَظَراً لَکُمْ لِأَنَّکُمْ لَوْ أَعْلَمَکُمُوهَا عَمِلْتُمْ فِيهَا وَ تَرَکْتُمْ غَيْرَهَا وَ أَرْجُو أَنْ لَا تُخْطِئَکُمْ إِنْ شَاءَ الله؛ خالی از این نیستم که آن را بدانم و از شما پنهان کنم، شک ندارم که خدا به خاطر کمک به شما آن را از شما پوشاند؛ چون اگر آن را به شما اعلام می کرد، در همان شب عمل می کردید و در غیر آن شب ترک می کردید، و امیدوارم که اگر خدا بخواهد، در مورد شب قدر گرفتار خطا نشوید!» [3]
1- بحارالانوار، ج 68، ص 176
2- همان، ج 94، ص 5
3- بحارالأنوار، ج 94، ص 5، باب 53، ح 6؛ شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، ج 20، ص 154
برخی دیگر معتقدند حکمت مخفی ماندن شب قدر آن است که اگر شب خاصی معین می شد، برخی افراد بر اثر توفیق شب زنده داری و احیای آن به عجب و غرور مبتلا می شدند؛ اما پنهان بودن آن باعث می شود تا ملکات فاضله در مؤمنان راسختر شود و در نتیجه از برکات و فیوضات بیشتری در این شبها بهره مند گردند. اگر این شب معلوم بود، حرمت و عظمت در خور شأن را نداشت؛ زیرا مردم همواره برای امور پنهان، احترام بیشتری قائلاند.
شاید بتوان وجه سومی را هم افزود و آن اینکه سه شب مذکور در روایات (نوزدهم، بیست و یکم و بیست و سوم) به صورت پیوسته و در مجموع شب قدر هستند؛ بدین معنا که در شب نوزدهم، انسان حاجت هایش را به درگاه الهی عرضه نموده و درخواست هایش را طلب می نماید.
در شب بیست و یکم، همه یا برخی از این درخواست ها مورد تأیید قرار می گیرند و در شب بیست و سوم، این درخواست و تأییدهای اولیه، مورد موافقت و امضای ولیّ امر و انسان کاملی که همگان به یُمن وجود او روزی خورده و آسمان و زمین به برکت او برپاست، قرار گرفته و امضا و تأیید نهایی می شود.
به عبارت دیگر، برای هر یک از سه شب مذکور، مرحله خاصی از تعیین سرنوشت، قرار داده شده است. شاید روال اداری مرسوم برای اخذ وام و دیگر کارها، تمثیل خوبی برای این بحث باشد. مؤید این نظریه هم روایاتی از قبیل حدیث امام صادق علیه السلام است که می فرماید: «التَّقْدِيرُ فِي لَيْلَةِ تِسْعَةَ عَشَرَ وَ الْإِبْرَامُ فِي لَيْلَةِ إِحْدَى وَ عِشْرِينَ وَ الْإِمْضَاءُ فِي لَيْلَةِ ثَلَاثٍ وَ عِشْرِينَ؛ تقدیر مقدرات و برآورد اعمال در شب نوزدهم، و تحکیم و تصویب آن آن در شب بیست و یکم و امضا و تنفیذ آن در شب بیست و سوم است.» [1] والله هو العالم

1- وسائل الشیعه ، ج 7 ص 259