مراحل حیا:
برای تحقق حیا چندین مرحله بیان شده است:

حیا در مقابل مردم:
هر فردی نسبت به اعمالی که در میان مردم انجام می دهد نوعی شرم و حیا دارد و دوست ندارد مردم از او عملی را ببینند که دون شأن فرد مسلمان است.
امام علی (ع) می فرماید:
مَن لَم یَستَخی مِنَ النّاسِ لَم یَستَخیِ مِنَ اللهِ.
هر که از مردم شرم نکند از خدا شرم نمی کند.

حیا از خود:
هر فردی نسبت به انجام عملی منافی عفت شرم و حیا می کند.
امام علی (ع) می فرماید:
أحسَنُ الحَیاءِ استِحیاؤُکَ مِن نَفسِکَ.
بهترین نوع حیا، حیای تو از خودت است.
و نیز می فرماید:
حَیاء الرَّجُل مِن نَفسِهِ ثَمَرَهَ اَلایمان.
شرم و آزرم آدمی از خودش ثمره ایمان است.
اگر انسان برای خود ارزش قائل شود وقتی به محاسبه می نشیند، شرم می کند که چرا خود را به ارزانی فروخته است، چرا شخصیت خود را در برابر متاع دنیا ضایع کرده است و یا چرا بدون دلیل به فردی التماس کرده است و یا چرا عملی را انجام داده که وارستگی و تقوای او را زیر سؤال برده است؟

حیا از مَلَکَین (دو فرشته):
طبق نص صریح قرآن کریم همواره دو فرشته مأمورند که همراه انسان باشند:
اِذ یَتَلَقَی المُتَلَقیانِ عَنِ الیَمینِ وَ عَنِ الشِّمالِ قَعیدُ. ما یَلفِظُ مِن قَولٍ اِلّا لَدَیهِ رَقیبُ عَتیدُ.
حضرت رسول (ص) به ابوذر فرمود:
یا اَباذَرَ اَستَحی مَن المَلَکَینِ الَّذینِ مَعی.
ای اباذر از دو فرشته ای که همراه من اند حیا می کنم.

حیا از پروردگار:
مسألۀ حیا از پرودگار عاملی جدی برای ترک گناهان است.
امام علی (ع) می فرماید:
اَلحَیاءُ مِنَ اللهِ یَمحُوا کَثیراً مِنَ الخَطایا.
حیا از پروردگار بسیاری از لغزشها و اشتباهات را می زداید.