«خاتم الاوصیاء»، یکی از القاب حضرت مهدی علیه السلام و به معنای پایان بخش جانشینان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله است.
این لقب ابتدا بر زبان خود آن حضرت در کودکی - آنگاه که در کودکی لب به سخن گشود - جاری شد.
البته این لقب درباره حضرت علی علیه السلام نیز به عنوان پایان بخش وصی آخرین پیامبر صلی الله علیه و آله به کار رفته است.
(ر.ک: بحارالانوار، ج 54، ص 93 و ج 97، ص 331.)
طریف ابونصر گوید:
«بر صاحب الزّمان علیه السلام وارد شدم؛ آن حضرت فرمود:
برای من صندل احمر (نوعی چوب) بیاور. پس برای ایشان آوردم؛ آن حضرت به من رو کرد و فرمود:
آیا مرا می‌شناسی؟
گفتم:
بله سپس فرمود:
من کیستم؟
عرض کردم:
شما آقای من و فرزند آقای من هستید.
پس آن حضرت فرمود:
مقصودم این نبود!
گفتم:
خداوند مرا فدای شما گرداند. بفرمایید مقصودتان چه بود؟
حضرت فرمود:
«اَنَا خَاتَمُ الاَوْصیاءِ وَ بِی یَدْفَعُ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ البَلاءَ عَنْ اَهلی وَ شِیعَتی»
(کتاب الغیبة، ص 246، ح 215؛ کمال الدین و تمام النعمة، ج 2، ص 441، ح 12.)
(من خاتم الاوصیاء هستم که خداوند به وسیله من بلا را از اهل و شیعیانم دور می‌سازد.» علاوه بر خاتم الاوصیاء از حضرت مهدی علیه السلام به عنوان خاتم الائمه نیز یاد شده است؛ چنان که رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله می‌فرماید:
«مَعَاشِرَ النّاسِ اِنّی نَبیٌّ وَ عَلیٌّ وَصیّی اَلا اِنَّ خَاتَمَ الاَئِمّةِ مِنّا القائِمُ الْمَهْدیُّ …»
(فتال نیشابوری، روضة الواعظین، ص 97.)
(ای مردمان!
من پیامبرم و علی جانشین. آگاه باشید که خاتم الائمه قائم مهدی از ما است.»